Një udhëzues për parandalimin dhe adresimin e stigmës sociale
Publiku i synuar: Qeveria, media dhe organizatat lokale që punojnë në sëmundjen e re koronavirus (COVID-19).
ÇFARË ËSHTË STIGMA SOCIALE?
Stigma sociale në kontekstin e shëndetit është shoqërimi negativ midis një personi ose grupi të njerëzve që ndajnë karakteristika të caktuara dhe një sëmundje specifike. Në një shpërthim, kjo mund të thotë se njerëzit janë etiketuar, stereotipizuar, diskriminuar, trajtuar veçmas, dhe / ose humbje të statusit për shkak të një lidhjeje të perceptuar me një sëmundje.
Një trajtim i tillë mund të ndikojë negativisht tek ata me sëmundje, si dhe kujdestarët e tyre, familjen, miqtë dhe komunitetet. Njerëzit që nuk kanë sëmundje, por ndajnë karakteristika të tjera me këtë grup, gjithashtu mund të vuajnë nga stigma.
Përhapja aktuale e COVID-19 ka provokuar stigmë sociale dhe sjellje diskriminuese ndaj njerëzve me prejardhje të caktuar etnike, si dhe cilindo që perceptohet të ketë qenë në kontakt me virusin.
PSE COVID-19 SHKAKTON KAQ SHUMË STIGMË?
Niveli i stigmës së lidhur me COVID-19 bazohet në tre faktorë kryesorë: 1) është një sëmundje që është e re dhe për të cilën ka ende shumë të panjohura; 2) shpesh kemi frikë nga e panjohura; dhe 3) është e lehtë të shoqërosh atë frikë me ‘të tjerët’.
Është e kuptueshme që ka konfuzion, ankth dhe frikë në publik. Fatkeqësisht, këta faktorë po ushqejnë edhe stereotipet e dëmshme.
CILI ËSHTË NDIKIMI?
Stigma mund të minojë kohezionin shoqëror dhe të nxisë izolimin e mundshëm shoqëror të grupeve, të cilat mund të kontribuojnë në një situatë ku virusi është me gjasë të përhapet më shumë, jo më pak. Kjo mund të rezultojë në probleme më të rënda shëndetësore dhe vështirësi në kontrollin e një shpërthimi të sëmundjes.
Stigma mund të:
• Shtyjë njerëzit të fshehin sëmundjen për të shmangur diskriminimin
• Parandalojë njerëzit që të kërkojnë kujdes shëndetësor menjëherë
• Dekurajojë ata që të adoptojnë sjellje të shëndetshme
SI TA ADRESOJMË STIGMËN SHOQËRORE
Provat tregojnë qartë se stigma dhe frika përreth sëmundjeve ngjitëse pengojnë reagimin. Ajo që funksionon është ndërtimi i besimit në shërbime dhe këshilla të besueshme shëndetësore, duke treguar ndjeshmëri me ata që preken, duke kuptuar vetë sëmundjen dhe duke adoptuar masa efektive, praktike, në mënyrë që njerëzit të ndihmojnë për të mbajtur veten dhe të dashurit e tyre të sigurt.
Mënyra se si ne komunikojmë në lidhje me COVID-19 është thelbësore në mbështetjen e njerëzve që të ndërmarrin veprime efektive për të ndihmuar në luftimin e sëmundjes dhe për të shmangur nxitjen e frikës dhe stigmës. Duhet të krijohet një mjedis në të cilin sëmundja dhe ndikimi i saj mund të diskutohen dhe adresohen hapur, me ndershmëri dhe në mënyrë efektive.
Këtu janë disa këshilla se si të adresoni dhe shmangni ndërlikimet, stigmat sociale:
1. Fjalët kanë rëndësi: çfarë duhet dhe nuk duhet kur flasim për koronavirusin e ri (COVID- 19)
2. Bëni pjesën tuaj: ide të thjeshta për të larguar stigmën
3. Këshillat dhe mesazhet e komunikimit.
FJALËT KANË RËNDËSI
Kur flasim për sëmundjen koronavirus, fjalë të caktuara (d.m.th. rast i dyshuar, izolim…) dhe gjuha mund të kenë një kuptim negativ për njerëzit dhe sjellin qëndrime stigmatizuese. Ato mund të përjetësojnë stereotipet ekzistuese negative ose supozimet, të forcojnë lidhjet e rreme midis sëmundjes dhe faktorëve të tjerë, të krijojnë frikë të përhapur ose të dehumanizojnë ata që kanë sëmundje.
Kjo mund t’i largojë njerëzit nga kontrollimi, testimi dhe karantinimi. Ne rekomandojmë një gjuhë ‘njerëzitsëpari ’që respekton dhe fuqizon njerëzit në të gjitha kanalet e komunikimit, përfshirë mediat. Fjalët e përdorura në media janë veçanërisht të rëndësishme, sepse këto do të formësojnë gjuhën dhe komunikimin popullor mbi koronavirusin e ri (COVID-19). Raportimi negativ ka potencialin të ndikojë në mënyrën se si personat që dyshohet se kanë koronavirusin e ri (COVID-19), pacientët, familjet e tyre dhe komunitetet e prekura perceptohen dhe trajtohen.
Ka shumë shembuj konkret se si përdorimi i gjuhës gjithëpërfshirëse dhe terminologjia më pak stigmatizuese mund të ndihmojë në kontrollin e epidemive dhe pandemive nga HIV, TB dhe Gripi H1N12.
DUHET dhe NUK DUHET
Më poshtë janë disa nga ato që duhet dhe nuk duhet në gjuhë kur flasim për sëmundjen e re koronavirus (COVID-19):
DUHET – të flasim për sëmundjen e re koronavirus (COVID-19)
NUK DUHET – lidhur vendndodhjet ose përkatësinë etnike me sëmundjen, ky nuk është një “Wuhan Virus”, “Virus Kinez” ose “Virus Aziatik”. Emri zyrtar për sëmundjen u zgjodh qëllimisht për të shmangur stigmatizimin -“CO” qëndron për Corona, “VI” për virus dhe “D” për sëmundje, 19 është për shkak se sëmundja u shfaq në vitin 2019.
DUHET – të flasim për “njerëzit që kanë COVID-19”, “njerëzit që po trajtohen për COVID-19”, “njerëzit që po shërohen nga COVID-19” ose “njerëzit që vdiqën pas kontraktimit me COVID19”
NUK DUHET – t’i referohemi personave me sëmundje si “raste të COVID-19” ose “viktima”.
DUHET – të flasim për “njerëzit që mund të kenë COVID-19” ose “njerëzit që janë supozuar për COVID-19”.
NUK DUHET – të flasim për “të dyshuarit COVID-19” ose “rastet e dyshuara”.
DUHET – të flasim për njerëzit që kanë “marrë” ose “kontraktuar” COVID-19.
NUK DUHET – të flisni për njerëzit që “transmetojnë COVID-19” “infektojnë të tjerët ose “përhapin virusin” pasi nënkupton transmetimin e qëllimshëm dhe cakton fajin. Përdorimi i terminologjisë kriminale ose dehumanizuese krijon përshtypjen se ata që kanë sëmundje kanë bërë disi diçka të gabuar ose janë
më pak njerëzorë se pjesa tjetër, duke ushqyer stigmën, duke minuar ndjeshmërinë dhe potencialisht duke nxitur një hezitim më të gjerë për të kërkuar trajtim ose për t’u kujdesur për kontrollimin, testimin dhe karantinën.
DUHET – të flasim me saktësi për rrezikun nga COVID-19, bazuar në të dhënat shkencore dhe këshillat e fundit zyrtare shëndetësore.
NUK DUHET – t’i përsërisim ose ndajmë thashëthemet e pakonfirmuara dhe shmangni përdorimin e gjuhës hiperbolike/zmadhuese të dizajnuar për të krijuar frikë si “murtaja”, “apokalipsi” etj.
DUHET – të flasim pozitivisht dhe të theksojmë efektivitetin e masave parandaluese dhe trajtuese. Për shumicën e njerëzve kjo është një sëmundje që mund ta kapërcejnë. Ka hapa të thjeshtë që të gjithë mund t’i ndërmarrim për të mbajtur veten, të dashurit tanë dhe ata që janë më të prekshëm të sigurtë.
NUK DUHET – theksuar ose bazuar në negativen ose mesazhet e kërcënimit. Ne duhet të punojmë së bashku për të ndihmuar në mbajtjen e sigurt të atyre që janë më të prekshëm.
DUHET – të theksojmë efektivitetin e adoptimit të masave mbrojtëse për të parandaluar marrjen e koronavirusit të ri, si dhe kontrollimin, testimin dhe trajtimin e hershëm.
BËNI PJESËN TUAJ:
Qeveritë, qytetarët, media, ndikuesit kryesorë dhe komunitetet kanë një rol të rëndësishëm për të parandaluar dhe ndaluar stigmat që rrethojnë njerëzit nga Kina dhe Azia në përgjithësi. Të gjithë duhet të jemi qëllimor dhe të matur gjatë komunikimit në mediat sociale dhe platformat e tjera të komunikimit, duke treguar sjellje mbështetëse rreth sëmundjes së re të koronavirusit (COVID-19).
Këtu janë disa shembuj dhe këshilla për veprime të mundshme për të kundërshtuar qëndrimet stigmatizuese:
· Përhapja e fakteve: Stigma mund të shtohet nga njohuri të pamjaftueshme se si transmetohet dhe mjekohet sëmundja e re koronavirus (COVID-19), dhe si të parandalohet infeksioni. Në përgjigje, jepni përparësi mbledhjes, konsolidimit dhe shpërndarjes së informacionit të saktë specifik-për-vendin dhe specifik-për-komunitetin në lidhje me zonat e afektuara, prekshmërinë individuale dhe grupore ndaj COVID19, opsionet e trajtimit dhe ku mund të keni qasje në kujdesin shëndetësor dhe informacionin. Përdorni gjuhë të thjeshtë dhe shmangni termat klinikë. Media sociale është e dobishme për të arritur një numër të madh të njerëzve me informacion shëndetësor me kosto relativisht të ulët.3
· Angazhimi i ndikuesve socialë4 siç janë udhëheqësit fetarë për të nxitur reflektim për njerëzit që janë stigmatizuar dhe si t’i mbështesin ata, ose njerëz të famshëm të respektuar për të forcuar mesazhet që zvogëlojnë stigmën. Informacioni duhet të jetë në shënjestër të mirë dhe të famshmëve të cilëve u kërkohet t’i komunikojnë këto informacione duhet të jenë të angazhuar personalisht, dhe gjeografikisht dhe nga aspekti kulturor të përshtatshëm për audiencën që ata kërkojnë të ndikojnë. Një shembull do të ishte një kryetar komune (ose një ndikues tjetër kyç) që shkon drejtpërdrejt në mediat sociale dhe shtrëngon duart me drejtuesin e komunitetit kinez.
· Amplifikoni/zmadhoni zërat, tregimet dhe imazhet e njerëzve lokalë që kanë përjetuar koronavirusin e ri (COVID-19) dhe janë shëruar ose që kanë mbështetur një të dashur gjatë shërimit për të theksuar që shumica e njerëzve shërohen nga COVID-19. Gjithashtu, implementimi i një fushate “hero” për të nderuar kujdestarët dhe punonjësit e kujdesit shëndetësor që mund të stigmatizohen. Vullnetarët e komunitetit gjithashtu luajnë një rol të shkëlqyeshëm në zvogëlimin e stigmës në komunitete.
· Sigurohuni që të portretizoni grupe të ndryshme etnike. Të gjitha materialet duhet të tregojnë bashkësitë e ndryshme duke u ndikuar dhe duke punuar së bashku për të parandaluar përhapjen e COVID-19. Sigurohuni që tipari, simbolet dhe formatet janë neutrale dhe nuk sugjerojnë ndonjë grup të veçantë.
· Gazetaria etike: Raportimi gazetaresk i cili përqendrohet shumë në sjelljen individuale dhe përgjegjësinë e pacientëve që kanë pasur dhe “përhapur COVID-19” mund të rrisë stigmën e personave që mund të kenë sëmundjen. Disa media janë përqendruar, për shembull, janë fokusuar në spekulimet mbi burimin e COVID-19, duke u përpjekur për të identifikuar “pacientin zero” në secilin vend. Theksimi i përpjekjeve për të gjetur një vaksinë dhe trajtim mund të rrisë frikën dhe të japë përshtypjen se ne jemi të pafuqishëm për të ndaluar infeksionet tani. Përkundrazi, promovoni përmbajtje rreth praktikave themelore të parandalimit të infeksionit, simptomave të COVID-19 dhe kur duhet të kërkohet kujdesi shëndetësor.
· Lidhuni: Ka një numër nismash për të adresuar stigmën dhe stereotipizimin. Është e rëndësishme të lidheni me këto aktivitete për të krijuar një lëvizje dhe një mjedis pozitiv që tregon kujdes dhe ndjeshmëri për të gjithë.
KËSHILLAT DHE MESAZHET E KOMUNIKIMIT
Një “infodemikë” e keqinformimit dhe thashethemeve po përhapet më shpejt sesa shpërthimi aktual i koronavirusit të ri (COVID-19). Kjo kontribuon në efekte negative, përfshirë stigmatizimin dhe diskriminimin e njerëzve nga zonat e prekura nga shpërthimi. Ne kemi nevojë për solidaritet kolektiv dhe informacion të qartë, veprues për të mbështetur komunitetet dhe njerëzit e prekur nga ky shpërthim i ri.
Konceptet e gabuara, thashethemet dhe dezinformatat po kontribuojnë në stigmatizim dhe diskriminim të cilat pengojnë përpjekjet e reagimit.
– Koncepte të sakta të gabuara, në të njëjtën kohë kur pranoni se ndjenjat e njerëzve dhe sjellja pasuese janë shumë të vërteta, edhe nëse supozimi që ndodhet nën është i rremë.
– Promovimi i rëndësisë së parandalimit, veprimeve jetë-shpëtuese, kontrollimit të hershëm dhe trajtimit.
Solidariteti kolektiv dhe bashkëpunimi global janë të nevojshme për të parandaluar transmetimin e mëtejshëm dhe për të lehtësuar shqetësimet e komuniteteve.
– Ndani tregime dasahamirëse, ose histori që humanizojnë përvojat dhe luftimet e
individëve ose grupeve të prekur nga koronavirusi i ri (COVID-19)
– Komunikoni mbështetje dhe inkurajim për ata që janë në vijën e parë të përgjigjes ndaj kjo shpërthimi (punonjës të kujdesit shëndetësor, vullnetarë, udhëheqës të komunitetit etj.).
Faktet, jo frika do të ndalojnë përhapjen e koronavirusit të ri (COVID-19).
– Ndani fakte dhe informacione të sakta në lidhje me sëmundjen.
– Sfidoni mitet dhe stereotipet.
– Zgjidhni fjalët me kujdes. Mënyra se si ne komunikojmë mund të ndikojë në qëndrimet e të tjerëve (shiko ‘duhet dhe nuk duhet’ më lart).
Azhurnuar më 24 Shkurt 2020 OBSH, UNICEF, +CIFRC
English